Wreszcie polska literatura (właśnie literatura! bo przecież dzieło Newtona należy do światowego dziedzictwa) otrzymała przekład Principiów. I to przekład wyjątkowy.

Na ogół tego rodzaju przekłady traktuje się jako historyczny zabytek, monument z przeszłości, któremu dzisiejsze czasy winny szacunek i pieczołowitość. Przekłady takie oddaje się do rąk historykom nauki i stawia na honorowej półce.

Jarosław Wawrzycki, sam czynnie pracujący fizyk, potraktował swój przekład odmiennie: z szacunkiem dla historii, ale jako dzieło nadal żyjące w tym, co zapoczątkowało. Świadectwem tego są opracowane przez niego przypisy i przede wszystkim obszerny wstęp.

Oprócz zwyczajowego w takich sytuacjach historycznego wprowadzenia zawiera on próbę odczytania Principiów oczyma uczonego wyposażone-go w dobrą znajomość tego, co łączy – bo nie dzieli – współczesny stan fizyki z tym, czego dokonał Newton.

Nie wiem, czy istnieje inny przekład dzieła Newtona, którego autor sam dokładnie przeliczyłby duże jego partie po to, aby zrozumieć nie tylko to, co Newton powiedział, ale także to, czego nie powiedział, a mógł lub powinien powiedzieć. Nauka nie tylko dopisuje do swojej historii kolejne rozdziały, ale także niejako ingeruje w swoją przeszłość, czyniąc ją bardziej zrozumiałą i bardziej przejrzystą.

Czytajmy więc Newtona nie jako monument przeszłości, lecz jako proces, który nadal się dzieje.

Newton dokonał ogromnego dzieła. Oczywiście, wykorzystywał to, co przed nim znaleźli Galileusz, Kepler, Hooke i Huygens, choć nie zawsze to przyznawał. Gdyby urodził się kilkadziesiąt lat wcześniej, to nawet mimo swego geniuszu nie zdołałby chyba – z braku poprzednich odkryć – zbudować swego systemu. Ale Newton nie zapożyczał po prostu od swych poprzedników, lecz ich pomysły twórczo przetworzył i połączył w jedną spójną całość.

Stał na ramionach gigantów, jednak przewyższył ich ogromem swego intelektu. Lagrange wyraził się o Newtonie, że był najszczęśliwszym z ludzi, gdyż istnieje tylko jeden świat i tylko jeden człowiek mógł ustalić prawa nim rządzące.

Rozdziały:

Wstęp
Elementy genezy
Aksjomaty teorii
Rachunek różnivzkowy
Lemat XXVIII i pojęcie funkcji
Teoria zaburzeń
Sprawy techniczne
Uwagi dotyczące tłumaczenia

Matemtyczne zasady filozofii przyrody
Dedykacja autora
Oda Halleya
Przedmowa utora
Definicje
Aksjomaty, czyli prawa ruchu

Księga I. O ruchu ciał
1. Zastosowanie metody przejścia do granicy
2. Wyznaczanie sił dośrodkowych
3. Ruch caił po krzywych stożkowych
4. Wyznaczanie orbit eliptycznej, parabolicznej i hiperbolicznej o danym ognisku
5. Wyznaczanie orbit, gdy ich ogniska nie są znane
6. Wyznaczanie ruchów wzdłuż danych orbit
7. O prostoliniowym spadku i wznoszeniu się ciał
8. Wyznaczanie orbit, po których krążą ciała pod działaniem dowolnych sił dośrodkowych
9. O ruchu ciał wzdłuż ruchomych orbit oraz o ruchu apsyd
10. O rchu ciał po ustalonych powierzchniach oraz o ruchu okresowym wahadeł prostych
11. O ruchu ciał przyciagających się wzajemnie siłami dośrodkowymi
12. Siły przyciągające ciał kulistych
13. Siły przyciągające ciał niekulistych
14. O ruchu bardzo małych ciał, które znajdują się pod działaniem sił dośrodkowych dążących w kierunku każdej z osbna pewnego dużego ciała

Księga II. O ruchu ciał
1. O ruchu ciał hamowanych oporem proporcjonalnym do ich prędkości
2. O ruchu ciał hamowanych oporem proporcjonalnym do kwadratów prędkości
3. O ruchu ciał, które są hamowane oporem proporcjonalnym do sum prędkości i kwadratów prędkości
4. O ruchu okrężnym ciał w ośrodkach z oporem
5. O gęstości i ciśnieniu cieczy oraz o hydrostatyce
6. O ruchu wahadeł prostych w osrodku z oporem
7. O ruchu cieczy i oporze działajacym na pociski
8. O ruchu, który propaguje się w cieczach
9. O obrotowym ruchu cieczy

Księga III. O układzie świata
Reguły rozumowania w filozofii
Zjawiska
Twierdzenia i problemy
O ruchu węzłów Księżyca

Komentarz ogólny do Problemów 11-14

Dodatek: O pewnym triku Newtona