• Czy jest prawdziwe powiedzenie, że wszystkie nauki dzielą się na fizykę i zbieranie znaczków? • W takim razie co z matematyką? • Czy nauki ścisłe i humanistyka to organiczne części tej samej, ogólnoludzkiej kultury?
Zarówno wśród „zwykłych” ludzi, jak i wśród osób zajmujących się pracą naukową dominuje przeciwstawianie nauk ścisłych, czyli przede wszystkim matematyki i fizyki, naukom humanistycznym. Czasem czyni się to wywyższając ścisłość nauk ścisłych, czasem wskazując na ich ograniczenia, niemożność uchwycenia prawdziwej, żywej złożoności, której nie mogą uchwycić struktury formalne.
Tymczasem to przeciwstawienie nie jest absolutne: u źródeł podstawowych pojęć matematyki i fizyki są doświadczenia potoczne, odniesienia do człowieczej perspektywy postrzegania świata, próby jego spontanicznego modelowania, sądy wartościujące – jednym słowem takie zachowania, które można znaleźć również u podstaw nauk humanistycznych.
Świat fizyczny jest niemiłosiernie logiczny i dlatego fizyka dopiero wtedy zaczęła odnosić sukcesy, gdy nauczyła się badać świat przy pomocy narzędzi matematycznych. Nie jest jednak pewne, czy obecnie rozwijane teorie matematyczne są najlepszymi możliwymi narzędziami potrzebnymi fizyce lub innym naukom, które chcą formułować prawa, a nie tylko „zbierać znaczki”.
Stawiając w tym książkowym dwugłosie pytanie, czy fizyka i matematyka to nauki humanistyczne, nie zamierzamy tego pytania rozstrzygać do końca – odpowiedź na nie zależy od zbyt wielu osobistych i kulturowych preferencji – ale chcemy dać wyraz przekonaniu, że obydwie te dziedziny – nauki ścisłe i humanistyka – są organicznymi częściami tej samej, ogólnoludzkiej kultury. Bez którejkolwiek z nich nasza kultura byłaby płaska i zubożona. Żeby widzieć trójwymiarowo trzeba mieć dwoje oczu.
Spis treści:
Przedmowa do dwugłosu 7
CZY FIZYKA JEST NAUKĄ HUMANISTCYZNĄ Wprowadzenie: Trzecia kultura? 11
CZĘŚĆ I Rozdział 1 Czy fizyka jest nauką humanistyczną? 23 Rozdział 2 Podboje matematyki: od rzutu kamieniem do kwantowej próżni 35 Rozdział 3 Matematyka – romantyczny język nauki 47 Rozdział 4 Postmodernizm i współczesna fizyka 63 Rozdział 5 Piękno jako kryterium prawdy 77 Rozdział 6 Dynamika twórczości 87
CZĘŚĆ II Rozdział 7 Filozofia fizyki u schyłku dwudziestego wieku 97 Rozdział 8 Metafizyka i język 113 Rozdział 9 Logiczność świata według Ladrière’a 125 Rozdział 10 Źródła kryzysu 131
CZĘŚĆ III Rozdział 11 Początki konfliktu i współistnienia 143 Rozdział 12 Naukowy obraz świata a zadanie teologa 161 Rozdział 13 Stworzenie świata według współczesnej kosmologii 179 Rozdział 14 O wyprowadzaniu filozoficznych i teologicznych wniosków z kosmologii 197 Rozdział 15 Chrześcijański pozytywizm 207 Rozdział 16 Wyobraźnia w nauce i doświadczeniu religijnym, czyli mały traktat o machaniu rękami i molach jedzących literaturę 221 Rozdział 17 Nauka a transcendencja 229
Indeks nazwisk 245
CZY MATEMATYKA JEST NAUKĄ HUMANISTCYZNĄ
Wstęp 249 Rozdział 1 Emergencja w matematyce? 255 Rozdział 2 Atrakcyjność twierdzenia Gödla 269 Rozdział 3 Racjonalizm a matematyka Rozdział 4 Jak wzmacniać test Turinga? 299 Rozdział 5 Teza Churcha pomiędzy matematyką a empirią 323 Rozdział 6 Neopitagoreizm współczesny: uwagi o żywotności pitagoreizmu 349 Rozdział 7 Matematyzm 367 Rozdział 8 Uwagi o matematyce i teologii 389 Rozdział 9 Czy matematyka jest nauką humanistyczną? 419 Najniższa cena z 30 dni przed obniżką 39,92zł
Czy fizyka i matematyka to nauki humanistyczne?
|